Jednostki Samorządu Terytorialnego:

Od reformy z 1999 roku obowiązuje w Polsce trójstopniowa struktura samorządu terytorialnego. W ramach tego podziału wyodrębniono gminę, powiat i województwo.

1. Jednostka samorządu terytorialnego jest to lokalna lub regionalna wspólnotą samorządową. Jednostki te są samodzielne i autonomiczne w działaniu w sferze spraw publicznych o znaczeniu lokalnym.


2. Jednostki prowadzą swoją działalność we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Oznacza to, że każda z nich, w ramach swojego zakresu kompetencji, sama wyznacza sobie cele i sposób ich realizacji, a za wykonanie tych zadań jest odpowiedzialna.


3. Jednostki samorządu terytorialnego działają poprzez swoje organy. Każda z jednostek ma przewidziany ustawowo organ stanowiący, kontrolny oraz wykonawczy.


4. Organami gminy są rada gminy, która ma kompetencje stanowiące i kontrolne oraz, w zależności od wielkości gminy, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, sprawujący władzę wykonawczą. Organami powiatu są rada powiatu i zarząd powiatu ze starostą jako przewodniczącym. Organami województwa są sejmik i zarząd, któremu przewodniczy marszałek województwa.


5. W systemie kontroli wewnętrznej jednostek samorządu terytorialnego pierwszoplanowe miejsce zajmują organy stanowiące oraz obligatoryjna komisja rewizyjna. Komisja rewizyjna ma kompetencje do opiniowania wykonywania budżetu jednostek oraz występowania z wnioskiem o udzielenie lub nieudzielenie absolutorium właściwemu organowi wykonawczemu.

Gmina

Zakres działania gminy nie jest prawnie określony, tzn. nie ma ograniczonego katalogu zadań gminy. Podstawowym zadaniem gminy jest realizowanie lokalnych, określonych ustawowo spraw publicznych oraz także tych nieprzekazanych przez ustawy żadnemu podmiotowi.

Powiat

Zadania publiczne wykonywane w powiecie mają charakter ponadgminny i dotyczą w szczególności infrastruktury społecznej i technicznej oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Województwo

Jest to jednostka organizująca społeczność na poziomie regionalnym. W tej chwili w Polsce jest 16 województw. Województwo nie jest w żaden sposób jednostką nadzorującą czy kontrolująca wobec powiatów i gmin. Zajmuje się sprawami o zasięgu wojewódzkim, niezastrzeżonymi na rzecz organów administracji rządowej.

Administracja publiczna:

Administracja publiczna stanowi zespolenie różnych administracji działających w zakresie spraw publicznych, przede wszystkim zaś administracji państwowej, administracji rządowej i administracji samorządowej.

Organ administracji publicznej (organ administracyjny) – w prawie administracyjnym definiowany jest jako podmiot (człowiek lub grupa ludzi) wyodrębniony w strukturze administracji, wyposażony we władztwo administracyjne oraz posiadający własne, wyróżniające go kompetencje. Organy administracyjne są trzonem aparatu administracyjnego i najważniejszymi elementami administracji publicznej.